" Η φύσις μηδέν μήτε ατελές ποιεί, μήτε μάτην'' - Αριστοτέλης, 384-322 π.χ.
'' Tell me, I forget / Show me, I remember / Involve me, I understand '' - Ancient Chinese proverb ( 告訴我,我忘記了。告訴我,我記得。涉及我,我的理解 )

- Για τα Μελίσσια

(πηγή: σταχυολόγηση από http://melissourgos.blogspot.com). Να μερικά σημάδια και μυστικά για όσους πρωτοασχολούνται και ενδιαφέρονται με τα μελίσσια, όπως τα παραθέτει ένας έμπειρος μελισσουργός. 
1. Αυτή την εποχή (χειμώνας), όπως και το φθινόπωρο θα δείτε πολλές μέλισσες κυρίως φορτωμένες με γύρη να κάθονται πάνω στις κυψέλες ακούνητες πολλή ώρα, μπορεί να κάθονται και σε χόρτα ή πέτρες έξω από τις κυψέλες τους. Αν τις δείτε μην φοβηθείτε ακόμα κι αν αυτές οι μέλισσες πεθαίνουν. Αυτές είναι μέλισσες μεγάλης ηλικίας, ίσως και του Νοεμβρίου, που τα δίνουν όλα προκειμένου να μπορέσει να αναπτυχτεί το σμήνος μετά την αδράνεια του χειμώνα. Επειδή είναι μεγάλης ηλικίας και οι ανάγκες για εργασία αυτή την εποχή είναι μεγάλες, καταρρέουν. Οι δυνάμεις τους τις εγκαταλείπουν και κάθονται ίσως και ώρες ακίνητες, φορτωμένες με τις προμήθειες τους, πολλές από αυτές πεθαίνουν εκεί. Οι περισσότερες πεθαίνουν στα λιβάδια. Το φαινόμενο αυτό σταματάει τον Μάρτιο, όταν χάνονται εντελώς οι μέλισσες μεγάλης ηλικίας, οι νέες μέλισσες που γεννιούνται δεν έχουν τέτοιο πρόβλημα. Το ίδιο ισχύει και το φθινόπωρο όπου τότε καταβάλλεται μεγάλη προσπάθεια από το σμήνος να ανανεώσει τον πληθυσμό του και να μαζέψει προμήθειες για τον χειμώνα. Ο λογικός αριθμός απωλειών των μελισσοσμηνών κατά την διάρκεια του χειμώνα δεν πρέπει να ξεπερνούν το 5%.
2. Ένα άλλο σημάδι που πρέπει να παρατηρεί ο μελισσοκόμος έξω από τις κυψέλες είναι η ποσότητες γύρης που έρχονται. Αν δείτε τις μέλισσες να καταφθάνουν φορτωμένες γύρη σε μεγάλες ποσότητες να ξέρετε, ότι και η χρονιά είναι καλή, και θα δώσει μελάκια, αλλά κι ότι τα μελίσσια σας έχουν πολλούς γόνους και γι αυτό το λόγο οι συλλέκτριες κουβαλούν τόσο πολύ γύρη. Επίσης αν δείτε σβολάκια γύρης έξω από τις κυψέλες ή στη σανίδα πτήσεως, αυτό θα πει ότι έρχονται φορτωμένες γύρη οι μελισσούλες και με την προσγείωση τους στην σανίδα πτήσεως πολλά σβολάκια ξεκολλάνε από τα πόδια των μελισσών και πέφτουν κάτω. Αυτό είναι ένα επίσης σημάδι καλής χρονιάς και πολλών γόνων.
3. Το μελίσσι που δεν έχει γόνο δεν κουβαλάει γύρη ακόμα κι αν έξω στα λιβάδια είναι άφθονη, ή κουβαλάει ελάχιστες ποσότητες. Από αυτή την παρατήρηση ένας έμπειρος μελισσοκόμος μπορεί να υποψιαστεί ότι το μελίσσι του είναι ορφανό. Το ίδιο δεν ισχύει στα αρρενοτόκα όμως, που κουβαλάνε γύρη για να ταΐσουν το γόνο που γεννάνε οι ψευδομάνες.
4. Αν δείτε μέλισσες σε νερό, να ξέρετε ότι δεν είναι εκεί για να πιουν, αλλά είναι εκεί για να πάρουν νερό και να το μεταφέρουν στην κυψέλη τους. Όταν βλέπετε μέλισσες που παίρνουν νερό και το πηγαίνουν στην κυψέλη τους είναι δήγμα ότι έχουν γόνους, αφού το νερό το χρησιμοποιούν για να φτιάξουν το χυλό με μέλι νερό και γύρη για να ταΐσουν το γόνο τους. Το νερό, τους είναι επίσης απαραίτητο το καλοκαίρι για να δροσίζουν την κυψέλη τους. Αυτό το πετυχαίνουν αν βάλουν νερό στις κηρήθρες, στη συνέχεια οι αερίστριες κάνουν αέρα με τα φτερά τους και καθώς το νερό εξατμίζεται δημιουργείται δροσιά στην κυψέλη. Επίσης το νερό τους είναι απαραίτητο όταν τα ταΐζουμε με βανίλια. Όταν τα μελίσσια τρώνε βανίλια και δεν έχουν πρόσβαση σε νερό τότε η βανίλια πετρώνει.
5. Όταν ανοίγουμε την κυψέλη μας θα πρέπει να ξέρουμε ότι, σε μελίσσια που βλέπουμε πολλά κηφηνοκελιά την άνοιξη αυτό σημαίνει ότι πιθανόν ετοιμάζονται για σμηνουργία. Ειδικά αν βλέπετε πολλά κηφηνοκελιά τον Μάρτιο. Αυτό συμβαίνει γιατί το σμήνος γνωρίζει από καιρό πριν ότι θα σμηνουργίσει, και ετοιμάζει έγκαιρα πολλά (αγόρια) για να ζευγαρώσουν οι νέες βασίλισσες που θα προκύψουν κατά την διαδικασία της σμηνουργίας. Να πω εδώ ότι είναι γνωστό ότι ένα μελίσσι που διαθέτει βασίλισσα μεγάλης ηλικίας σμηνουργεί πολύ πιο εύκολα από ένα άλλο που έχει νέα βασίλισσα. Το σμήνος που θα σμηνουργίσει με την γριά βασίλισσα πιθανότατα θα την αντικαταστήσει κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Αν η βασίλισσα είναι έως 2 χρονών όμως δεν την αντικαθιστά, εκτός κι αν η βασίλισσα αυτή έχει πρόβλημα. Ένα μελίσσι που θέλει να σμηνουργίσει φτιάχνει κελιά συνήθως στα πλαϊνά και στον πάτο της κηρήθρας, ενώ αν κάποιο μελίσσι θέλει να κάνει αντικατάσταση της βασίλισσας του τότε φτιάχνει κελιά στη μέση της κηρήθρας.
6. Το μελίσσι που κάνει αντικατάσταση της βασίλισσας του την άνοιξη, θα σκοτώσει την παλιά του βασίλισσα, και θα σμηνουργίσει αν βγουν πάνω από μια βασίλισσες στην κυψέλη. Μελίσσια που κάνουν αντικατάσταση το καλοκαίρι ή το φθινόπωρο δεν σμηνουργούν όσες βασίλισσες κι αν βγουν στην κυψέλη. Αυτές θα μονομαχήσουν μέχρι θανάτου μέχρι να επικρατήσει μόνο μια. Αυτή που θα επικρατήσει δεν σημαίνει ότι θα είναι και η καλύτερη δυστυχώς. Όμως μια παραφυάδα που θα κόψουμε το καλοκαίρι έως τον Σεπτέμβριο είναι δυνατόν να σμηνουργίσει αν βγουν πάνω από μια βασίλισσα. Οι παραφυάδες που σμηνουργούν κατά την διάρκεια του καλοκαιριού υπολογίζονται σε 5%.
7. Όταν ανοίξετε την κυψέλη και διαπιστώνετε ότι η βασίλισσα μεγαλώνει τα στεφάνια του γόνου της, τότε είναι καιρός να προσθέσετε άδειο πλαίσιο στο κέντρο της γονοφωλιάς και να κάνετε οριζόντια ανάπτυξη.
8. Αν ακούσετε μια βασίλισσα να τραγουδάει τότε περιμένετε σμηνουργία μέσα σε λίγες ώρες. Αν δίνετε πατώματα στα μελίσσια σας και οι περισσότερες βασίλισσες δεν ανεβαίνουν στο πάνω πάτωμα άμεσα να γεννήσουν τότε να ξέρετε ότι θα είναι μια άσχημη χρονιά με λίγα μέλια, ενώ αν οι βασίλισσες ανέβουν γρήγορα και αρχίσουν να γεννάνε στα πατώματα τότε αυτό είναι σημάδι καλής χρονιάς με πολλά μέλια.
9. Όταν βλέπετε μέλισσες να χορεύουν πάνω στα πλαίσια όταν ανοίγετε τις κυψέλες τότε να ξέρετε ότι η χρονιά είναι καλή και πως τα μελίσσια δουλεύουν.
10. Όταν ταΐζετε σιροπάκι την άνοιξη να ξέρετε ότι δεν υπάρχει σοβαρή πιθανότητα λεηλασίας, ενώ αν το επιχειρήσετε τους μήνες Ιούλιο έως και Σεπτέμβριο τότε θα προκληθεί λεηλασία αν δεν το κάνετε βραδινές ώρες.
11. Αν πάρεις στα χέρια σου ένα πλαίσιο, και δεις την βασίλισσα να τρέχει πάνω σε αυτό, τότε να γνωρίζεις ότι η βασίλισσα αυτή είναι νέα και καλή. Αν δεις όμως την βασίλισσα να σηκώνει την κοιλιά της και να προσπαθεί να τρέξει χωρίς επιτυχία ή να τρέμει τότε αυτή η βασίλισσα είναι μεγάλης ηλικίας και πιθανόν την άνοιξη να σμηνουργίσει το μελίσσι της.