Είναι γνωστός από παλιά ο ρόλος των μικροοργανισμών για την επίλυση περιβαλλοντικών και οικονομικών προβλημάτων, για την υγεία και τα τρόφιμα, αλλά και στην ανακύκλωση των υλικών της φύσης, στην οικονομία των βιο-στοιχείων της γης, στη γεωργία, στη ρύπανση, στην επεξεργασία των αποβλήτων και του πόσιμου νερού, στη βιο-μεταλλουργία, στη βιομηχανία τροφίμων και σε άλλους τομείς.
Μια μεγάλη στροφή των επιστημόνων και της κοινωνίας για το περιβάλλον και την οικολογία, βλέπουμε γύρω στη δεκαετία του 1960, όταν διαπιστώθηκε η παρουσία συνθετικών ρυπαντών στο περιβάλλον οι οποίοι δεν ήταν εύκολο να βιο-διασπαστούν. Επίσης την ίδια περίοδο σε έξαρση υπήρχαν τα προβλήματα του ευτροφισμού που προξενούνταν από τις απορροές των λιπασμάτων από τις γεωργικές καλλιέργειες και από τη χρήση των τότε απορρυπαντικών στα αστικά λύματα. Μάλιστα οι οικολόγοι, την ίδια περίοδο μιλούσαν με περιφρόνηση για τις οικολογικές διεργασίες της διάσπασης και αποσύνθεσης των φυσικών υλικών, για το σχηματισμού του “χούμου”, ακόμη και για την ανακύκλωση των θρεπτικών συστατικών. Σήμερα όμως γνωρίζουμε ότι αυτή η ανακύκλωση των φυσικών υλικών που προέρχεται από μικροοργανισμούς, αποτελεί το “κλειδί” της παρουσίας και ανάπτυξης των φυτών. Σήμερα, θεωρείται ότι οι μικροοργανισμοί, αποτελούν τους πλέον αλάθητους και συμβατούς με το περιβάλλον βιολογικούς “αποτεφρωτές-διασπαστές’’. Για παράδειγμα, για την αποκατάσταση περιοχών που έχουν ρυπανθεί από πετρελαιοειδή, χρησιμοποιείται η μεταβολική δραστηριότητα ορισμένων μικροοργανισμών, ώστε να διασπαστούν οι ρυπαντές, με βιολογικά μέσα. Εξάλλου, η έλλειψη των αζωτούχων λιπασμάτων κατά την περίοδο της πετρελαϊκής κρίσης το 1970, δημιούργησε την ανάγκη να ενταθεί το ενδιαφέρον για τις συμβιωτικές και μη λειτουργίες των μικροοργανισμών που δεσμεύουν άζωτο, παρότι η αμειψισπορά (εναλλαγή των καλλιεργειών με ψυχανθή-φασόλια, μπιζέλια, βίκο, τριφύλλι- για να εμπλουτίζεται το έδαφος με αζωτούχα συστατικά) είναι αρχέγονη πρακτική φυσικής λίπανσης του εδάφους στη γεωργία. Επίσης, με τη βοήθεια των μικροοργανισμών έχει προωθηθεί και η έρευνα για εναλλακτικά καύσιμα ακόμη και η χρήση των οργανικών λυμάτων φυτικής βιομάζας. Εξάλλου και στην εξερεύνηση του διαστήματος, χρησιμοποιείται πλέον η μικροβιακή οικολογία με εξειδικευμένα όργανα.
Ο κυρίαρχος ρόλος των μικροοργανισμών στο περιβάλλον περιλαμβάνει μεταξύ των άλλων την αποκαλούμενη “ανοργανοποίηση” των οργανικών ενώσεων, τη μετατροπή τους δηλαδή σε διοξείδιο του άνθρακα. Συγχρόνως όμως απελευθερώνονται και άλλα στοιχεία τα οποία είναι χρήσιμα και συμμετέχουν στην ‘’οικοδόμηση’’ των ζώων και των φυτών, όπως είναι για παράδειγμα το άζωτο και ο φώσφορος. Αν δηλαδή, οι μικροοργανισμοί δεν προκαλούσαν τη συνεχή “ανοργανοποίηση” της οργανικής ύλης στο περιβάλλον, τα πράσινα φυτά δεν θα είχαν μεγάλα αποθέματα διοξειδίου του άνθρακα για την αφομοίωσή τους. Οι μικροοργανισμοί μεταξύ των άλλων λοιπόν, συμμετέχουν και παίζουν σημαντικό ρόλο στους κύκλους των στοιχείων στη φύση, στην ανακύκλωση δηλαδή των υλικών, όπως του άνθρακα, αζώτου, φωσφόρου, θείου κ.α.
Σήμερα είμαστε σε θέση να εφαρμόζουμε, με τη βοήθεια της μικροβιακής οικολογίας, φιλικές προς το περιβάλλον ήπιες τεχνολογίες, αλλά και μας επιτρέπουν να μελετούμε και να αντιμετωπίζουμε καλύτερα τα περιβαλλοντικά ζητήματα τα οποία επηρεάζουν την οικονομική μας υπόσταση, τη δημόσια υγεία και ουσιαστικά την ποιότητα του γήινου περιβάλλοντος με γνώμονα την αειφορική διάσταση της ανάπτυξης. Εξάλλου, η μικροβιακή οικολογία μας έχει εφοδιάσει με επιστημονικές πληροφορίες και εξηγήσεις για παραδοσιακές πρακτικές, για τις οποίες είχαμε συχνά εμπειρικές γνώσεις. Περισσότερο όμως σημαντικό είναι ότι με τη γνώση της ‘’Οικολογίας των Μικροοργανισμών’’ μπορούμε σήμερα να επιλύσουμε προβλήματα τα οποία σχετίζονται με τη γεωργία, με την επανάκτηση των πόρων του περιβάλλοντος, με τη δημόσια υγεία και με τα προβλήματα ρύπανσης, κάτω από μια ολιστική επιστημονική προσέγγιση. Ωστόσο, η αντιμετώπιση πολλών περιβαλλοντικών προβλημάτων εστιάζεται στη βελτιστοποίηση των φυσικών διεργασιών με τη βοήθεια των μικροοργανισμών, καθώς όντως αποτελούν ελπίδα για το αύριο και την καλύτερη ποιότητα ζωής.
Για περισσότερη ενημέρωση απευθυνθείτε στις ιστοσελίδες:
http://www.microbeworld.org/ ; http://halo.umbi.umd.edu/~haloed/ ; http://www.microbelibrary.org/ ; http://cmore.soest.hawaii.edu/ ; http://eclass.uth.gr/claroline/link/link.php ; http://www.perivallon.com/material/articles/EnimerotikaArthra/MIKRO-OIKOLOGIA.pdf ; http://www.pms-environment.upatras.gr/eidithemrypan.pdf ; http://www.cup.gr/ViewShopProduct.aspx?LangId=1&ProductId=264692
