Η σύγχρονη επιστημονική και όχι μόνο τάση, έχει προχωρήσει πολύ για έργα και δράσεις που αποσκοπούν στη διάσωση και διαχείριση ρεμάτων και χειμάρρων που διέρχονται μέσα από το δομημένο περιβάλλον, καθώς είναι γνωστό ότι:
- η φυσικότητα των ρεμάτων εξασφάλιζε, εδώ και χιλιετίες, το φυσικό αντιπλημμυρικό σύστημα της περιοχής και είναι ικανό να το εξασφαλίσει και στο μέλλον, με την προϋπόθεση όμως, ότι τα ρέματα χρειάζονται συστηματική και συνεχή συντήρηση,
- τα ρέματα διασυνδέουν τον αστικό ιστό της πόλης με το φυσικό περιβάλλον και τις λειτουργίες του,
- με τη διατήρηση της φυσικότητας των ρεμάτων, με σύγχρονη άποψη, αναβαθμίζεται αισθητικά ο αστικός και περιαστικός χώρος, αλλά αυτό που επιβάλλεται είναι ο συνεχής έλεγχος των ανεξέλεγκτων ανθρώπινων δραστηριοτήτων,
- η φυσικότητα των ρεμάτων, με ήπιες και τοπικές παρεμβάσεις μπορούν να εξασφαλίσουν την παροχετευτικότητα των πλημμυρικών φαινομένων, αλλά και τους αναγκαίους χώρους για περίπατο, αναψυχή και επαφή με τη φύση,
- η φυσικότητα των ρεμάτων μέσα στο αστικό περιβάλλον, βελτιώνει το μικροκλίμα της περιοχής, καθώς και την ατμοσφαιρική ρύπανση,
- η φυσικότητα των ρεμάτων διασώζει και ενισχύει τα σχετικά οικοσυστήματα, αλλά και
- εξασφαλίζει τη αδιάληπτη επικοινωνία μεταξύ επιφανειακών και υπόγειων νερών.
Δεν είναι λίγες οι φορές, όπου προβάλλονται τεχνηέντως διάφοροι λόγοι και σκοποί για μεγαλόπνοα και δαπανηρά έργα σε ολόκληρο τον άξονα ρεμάτων και χειμάρρων, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τους την περιβαλλοντική χρήση τους. Τεχνικά έργα μεγάλης κλίμακας και όπου επιχειρείται εγκιβωτισμός της κοίτης και των πράνων με σκυρόδεμα, καταστρέφεται η φυσικότητα του ρέματος, ενώ η χρήση των υλικών αυτών μειώνει τη φυσική τραχύτητα, μεγιστοποιεί την απορροή και αποκόπτεται η διασύνδεση επιφανειακού και υπόγειου νερού και η αποθηκευτική ικανότητα ενός ρέματος. Εξάλλου, με την σκυροδέτηση, την καταστροφή της φυσικής κοίτης και την αντικατάστασή της από μία ευθυγραμμισμένη κοίτη (π.χ. τεχνητό αγωγό ανοικτής ή και κλειστής διατομής), προκαλούνται μη αναστρέψιμες και σοβαρές καταστροφές στη χλωρίδα, στην πανίδα, στον υδροφόρο ορίζοντα, στο μικροκλίμα, στο φυσικό τοπίο, στο γεωλογικό ανάγλυφο και στα άλλα πολύτιμα και σπάνια συστατικά του φυσικού περιβάλλοντος. Το αποτέλεσμα είναι τα νερά να μετακινούνται προς τα κατάντι πιο γρήγορα με μεγάλη πιθανότητα πρόκλησης πλημμυρών. Σε πολλές περιοχές υπάρχουν φυσικοί ‘’μαιανδρισμοί’’ οι οποίοι επιβραδύνουν τη ροή του νερού σε περιπτώσεις ισχυρής νεροποντής και πλημμυρικών παροχών. Και στην περίπτωση αυτή χρειάζονται ήπιες και τοπικές παρεμβάσεις, λαμβάνοντας πάντοτε υπόψη τη φυσικότητα του ρέματος. Αυτό που τονίζουμε συνεχώς είναι να διατηρείται, κατά το μεγαλύτερο μέρος, η φυσικότητα των ρεμάτων και των χειμάρρων και με ήπιες, τοπικές περεμβάσεις, να προστατεύονται όχθες και παρόχθιες περιοχές, να ελέγχονται και να συντηρούνται σε εποχιακή βάση, αλλά και να εξυπηρετούν το φυσικό αντιπλημμυρικό και περιβαλλοντικό τους σκοπό. Αυτές μάλιστα οι πρακτικές εφαρμόζονται τα τελευταία χρόνια από την επιστημονική κοινότητα και έχουν υιοθετηθεί σε διεθνή κλίμακα, μετά από την απόκτηση εμπειριών και την εξαγωγή νεωτέρων επιστημονικών συμπερασμάτων πάνω στις μεγάλης κλίμακας επεμβάσεις (ευθυγραμμίσεις, σκυροδετήσεις κοίτης ποταμών και ρεμάτων). Πρόσθετα και η σχετική ελληνική νομοθεσία επιτάσσει ‘’διασύνδεση πολεοδομικού ιστού με το φυσικό περιβάλλον’’. Ωστόσο, το πρώτο που χρειάζεται για την αντιπλημμυρική προστασία και τη διάσωση των αστικών ρεμάτων είναι να αντιμετωπιστούν κατά κύριο λόγο οι ανεξέλεγκτες ανθρωπογενείς παρεμβάσεις (π.χ μπάζα, καταπατήσεις) από τους αρμόδιους τοπικούς φορείς και οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για τη συντήρηση και τη διατήρηση της φυσικότητάς τους, ενώ αναγκαία είναι και η σχετική ευαισθητοποίηση των κατοίκων. Επίσης, τα οποιαδήποτε έργα που εκτελούνται σε αστικά ρέματα, οφείλουν να λαμβάνουν υπόψη τους την πλήρη ανάλυση των φυσικών συνθηκών, τόσο στην ευρύτερη υδρολογική λεκάνη, όσο και στην καθαυτή κοίτη τους, τα πρανή τους, το τοπικό οικοσύστημα, ενώ τα μέτρα και τα έργα που πολλές φορές υιοθετούνται δεν θα πρέπει να ακολουθούν στερεότυπη προσέγγιση και τούτο γιατί κάθε ρέμα έχει τη δική του ταυτότητα συνθηκών και ιδιαιτεροτήτων. Εξάλλου, την προστασία και τη διατήρηση της φυσικότητας ρεμάτων και χειμάρρων που διασχίζουν αστικές περιοχές, οφείλουμε να τη διαφυλάττουμε και να συμμετέχουμε εθελοντικά σε ανάλογες πρωτοβουλίες.
Για περισσότερες πληροφορίες ενημερωθείται από: http://www.eydeael.gr/en/antiplim.php ;
www.perivallon.com/services.html ; http://www.library.tee.gr/digital/kma/kma_m1148/kma_m1148_aravidou.pdf ; http://www.minenv.gr/3/31/313/31303/g3130310.html ; http://www.tosyntagma.ant-sakkoulas.gr/nomologia/print.php?id=949 -
