Τα αποτελέσματα μιας δασικής πυρκαγιάς, με πρώτη ματιά είναι καταστροφικά για την πανίδα και τη χλωρίδα και το συνολικό δασικό οικοσύστημα. Καταστρέφονται οι φυσικοί πόροι, τα οικολογικά αποθέματα, η βιοποικιλότητα, η περιβαλλοντική κληρονομιά. Αλλά, η καταστροφή αυτή έχει και μακρόχρονα επακόλουθα στην πορεία του χρόνου με απρόβλεπτες πολλές φορές περιβαλλοντικές ανατροπές. Και κάπου εκεί, κάτω από τις στάχτες και τα αποκαΐδια, περιμένει η Φυσική Αναγέννηση των φυτών, αρκεί να μη έχουμε πυρκαγιά και την επόμενη χρονιά.
Μια δασική πυρκαγιά, έχει επιπτώσεις στη μεγιστοποίηση των πλημμυρικών φαινομένων, της διάβρωσης και της απομάκρυνσης γόνιμου εδάφους. Κάθε δασική πυρκαγιά, ελαχιστοποιεί τον εμπλουτισμό των υπόγειων νερών από τα νερά της βροχής και του χιονιού. Η ευρύτερη περιοχή χάνει ένα από τους σημαντικότερους πνεύμονές της σε καθαρό και δροσερό αέρα. Το μικρο-κλίμα της περιοχής μεταβάλλεται σε θερμότερα καλοκαίρια και ψυχρότερους χειμώνες. Πλήττονται, η Φύση, η κοινωνία και η οικονομία. Και όταν μάλιστα επαναλαμβάνονται οι πυρκαγιές στην ίδια περιοχή, τότε η ερημοποίηση με την πλατιά της έννοια γίνεται φαινόμενο γηγενές της περιοχής που δεν αναστρέφεται ποτέ πια.
Στη Ελλάδα και στην ευρύτερη Μεσογειακή λεκάνη, αλλά και στην Καλιφόρνια, στη Χιλή, στο νοτιοδυτικό άκρο της Αφρικής και της Αυστραλίας, μεταξύ του 30ού και του 40ού παραλλήλου του βόρειου και νότιου ημισφαιρίου, οι κλιματικές συνθήκες –Μεσογειακό κλίμα, χαρακτηρίζονται από θερμά και ξηρά καλοκαίρια και μέτρια βροχεροί, ήπιοι χειμώνες. Όμως, σ' αυτές τις τόσο απομακρυσμένες μεταξύ τους περιοχές, που δεν είχαν καμία χλωριδική επαφή, αναπτύσσεται ένας πανομοιότυπος τύπος βλάστησης, γνωστός ως "αείφυλλη σκληρόφυλλη βλάστηση". Η ομοιότητα δεν είναι τυχαία. Τα φυτά που συνθέτουν τη βλάστηση στις περιοχές με μεσογειακό κλίμα πρέπει να επιβιώσουν στη μακριά άνυδρη και άνομβρη θερινή περίοδο. Και κάποιος ειδικός μας επισημαίνει τις λεπτές ισορροπίες χιλιάδων και εκατομμυρίων ετών, λογικές επιβίωσης της Φύσης και των έμβιων όντων της, που είναι δύσκολο να τις συλλάβουμε. Προσαρμογές στις αντιξοότητες συμβαίνουν και θα συμβαίνουν. Μια ισχυρή θέληση για ζωντάνια και ζωή από έμβιους οργανισμούς που δεν διαθέτουν μυαλό και συναισθήματα. Είναι τα φυτά της Μεσογειακής βλάστησης που δεν περπατούν, ούτε αισθάνονται, όπως τα ζώα και ο άνθρωπος. Τα περισσότερα των δασών μας είναι αείφυλλα-φέρουν όλο το χρόνο φύλλα, γιατί στις κλιματικές συνθήκες του Μεσογειακού χώρου, χρειάζονται για την επιβίωσή τους κατά πολύ μικρότερες ποσότητες νερού, απότι τα άλλα δασικά είδη. Επίσης, είναι σκληρόφυλλα για να μειώνουν την απώλεια νερού από τους επιδερμικούς τους πόρους. Δηλαδή, κάτω από την επιδερμίδα των φύλλων τους διαθέτουν αδιάβροχες κηρώδεις ουσίες που τους προσδίδουν χαρακτηριστική σκληρότητα, παγιδεύοντας όμως το νερό, που με άλλο τρόπο θα εξατμιζόταν κατά τη διάρκεια των υψηλών θερμοκρασιών του καλοκαιριού. Εξάλλου, και προκειμένου να μην εξαντληθεί το λιγοστό εδαφικό νερό στη διάρκεια του καλοκαιριού, τα μεσογειακά φυτά κλείνουν τα στόματα των φύλλων τους - από τα οποία διαχέεται η υγρασία στο περιβάλλον - κατά τις θερμές ώρες. Μεταπίπτουν δηλαδή σε θερινή νάρκη, μειώνοντας στο ελάχιστο τη βιολογική τους δραστηριότητα. Μια από αυτές τις φυσιολογικές λειτουργίες των φυτών είναι η γνωστή διαπνοή, που είναι απαραίτητη στα φυτά, γιατί συμμετέχει στη μεταφορά νερού και διαλυμένων ανόργανων στοιχείων από τις ρίζες προς τα φύλλα. Από την πρώτη στιγμή που ένα νέο μεσογειακό δάσος αρχίζει τη μετα-πυρική διαδικασία φυσικής αναγέννησης, ετοιμάζεται για την επόμενη πυρκαγιά. Σ' αυτό βοηθούν και πάλι οι μεσογειακές κλιματικές συνθήκες, αφού στη μεγαλύτερη διάρκεια του έτους οι τιμές της θερμοκρασίας και της υγρασίας είναι εντελώς ακατάλληλες για την επιβίωση των σαπροφυτικών μυκήτων που αποσυνθέτουν την οργανική ύλη σε απλούστερα συστατικά. Με αυτό τον τρόπο, συσσωρεύονται στο έδαφος ξηρές βελόνες των πεύκων, φύλλα, κλαδιά, νεκροί θάμνοι και νεκρά δέντρα. Και όπως αντιλαμβάνεστε, δημιουργείται μια βιομάζα ιδιαίτερα εύφλεκτη, λόγω και της θερινής ξηρότητας, η οποία περιμένει κάποιο κεραυνό, την ανθρώπινη αμέλεια ή τον εμπρησμό για να εκδηλωθεί ξανά το φαινόμενο της πυρκαγιάς. Τα μεσογειακά πεύκα είναι φωτόφιλα. Έτσι, όταν τα χαμηλότερα κλαδιά δεν φωτίζονται, αχρηστεύονται και ξηραίνονται, δεν πέφτουν όμως από τα δέντρα. Χρόνια ολόκληρα κρέμονται νεκρά κλαδιά με ξηρές βελόνες κοντά στο έδαφος. Έτσι, μια απλή έρπουσα φωτιά μετατρέπεται εύκολα σε επικόρυφη, άρα και με δυναμικότερη προοπτική εξέλιξης. Εξάλλου, τα πεύκα διαθέτουν και την εύφλεκτη ρητίνη, όπως εύφλεκτα είναι και τα αιθέρια έλαια των θάμνων που εμπλουτίζουν το δασικό μικροπεριβάλλον. Αυτό που θα πρέπει να συγκρατήσουμε ακόμη είναι ότι, όσο μεγαλύτερο είναι το διάστημα μεταξύ δύο διαδοχικών πυρκαγιών, τόσο μεγαλύτερη είναι η συγκεντρωμένη καύσιμη βιομάζα και τόσο η εκδήλωση του φαινομένου της πυρκαγιάς είναι περισσότερο βίαιη.
Οι ποιητές λόγω ευαισθησίας πάντα θρηνούσαν στους στίχους τους για τις πυρκαγιές των μυριόπνοων δασών. Οι δημοσιογράφοι, λόγω καθήκοντος στην ενημέρωση, κατήγγειλαν και καταγγέλλουν τα συμφέροντα, την ανυπαρξία υπεύθυνης πολιτικής και τα σχέδια δασοπροστασίας, που δεν υλοποιούνται, γιατί είναι επιχειρησιακά ανεφάρμοστα και που παραμένουν στα γραφεία κάποιων γραφικών. Οι απλοί πολίτες, οι ευαισθητοποιημένοι, συμμετέχουν εθελοντικά σε βάρδιες στα παρατηρητήρια ή και παίρνουν μέρος στην κατάσβεση, μέσα στους καπνούς και τις φλόγες. Οι άλλοι, οι επιτήδειοι ως συνήθως επωφελούνται από τα αποκαΐδια και τις στάχτες. Και τούτο είναι σύνηθες, αφού εδώ και δεκαετίες επικρατεί χωρίς τελειωμό το δόγμα, καίω, καταπατώ, εκχερσώνω και κτίζω. Ότι το χειρότερο, το χυδαιότερο, το αναξιοπρεπέστατο. Μόνη της η δασοπυροσβεστική αντίληψη δεν είναι ούτε αρκετή, ούτε και αποσοβεί κινδύνους και καταστροφές. Η δασοπροστασία χρειάζεται μακρόπνοη πολιτική και όχι εμπαλωματικές ρήσεις του τύπου ‘’αναδάσωση παντού στα καμένα’’. Η Φύση ''γνωρίζει'' καλύτερα από εμάς τι πρέπει να γίνει για να αναγεννηθεί το δάσος, αρκεί.......... "Το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να μην κάνουμε τίποτε, απλώς να προστατέψουμε το δάσος από τη βοσκή και τους καταπατητές", απαντά σχεδόν πάντοτε ο διαπρεπής καθηγητής της δασολογίας Σ. Ντάφης στις επίμονες ερωτήσεις των δημοσιογράφων, μετά από κάθε δασική πυρκαγιά.
Τέτοιες ή παρόμοιες απαντήσεις μας αποσβολώνουν, καθότι έχουμε μάθει - και είναι πραγματικά μύθος, να μας υπόσχονται …...αναδασώσεις.
Μπορείς να βρεις περισσότερη ενημέρωση και στις ιστοσελίδες: http://www.fao.org/docrep/006/ad653e/ad653e76.htm ; http://ressources.ciheam.org/om/pdf/s10/CI010861.pdf ;
http://209.85.135.132/search?q=cache:9-rr_DoqUngJ:www.greencarcongress.com/2009/07/study-finds-that-forest-fire-prevention-efforts-will-lessen-carbon-sequestration.html+pine+forests+fire+prevention&cd=1&hl=el&ct=clnk&gl=gr ;
http://209.85.135.132/search?q=cache:6WRaXtqPPloJ:www.lessonplanet.com/search%3Fkeywords%3Dforest%2Bfire%2Bprevention%26rating%3D3+pine+forests+fire+prevention&cd=5&hl=el&ct=clnk&gl=gr ;
http://209.85.135.132/search?q=cache:xw6VD-kHht8J:www.srcosmos.gr/srcosmos/generic_pinakas.aspx%3Fpinakas%3Dreferences%26pub_id%3D9531%26aa%3D9531%26orderby%3D%26sort_order%3D%26var_page%3D2+pine+forests+fire+prevention&cd=10&hl=el&ct=clnk&gl=gr
